"Di sản quý" thời vua Cảnh Thịnh của dòng họ Trần ở Hà Tĩnh được hồi sinh
Một ngày cuối tháng 11 năm 2021, anh Trần Thái Toàn thay mặt dòng tộc họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh đến Trung tâm Lưu trữ quốc gia I mang theo một ống quyển đựng tài liệu nhờ chuyên gia kiểm tra và khắc phục. Tài liệu của dòng họ đã được con cháu giữ gìn, bảo quản trong ống quyển từ rất lâu, qua nhiều thế hệ; con cháu không ai dám mở ra và hiện tại cũng không rõ bên trong gồm những tài liệu gì, tình trạng ra sao.
Ống quyển đựng tài liệu của dòng họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh vẫn còn cắm nguyên trong ống sứ
Sau khi tư vấn, đề ra các giải pháp: bóc tách, vệ sinh, khử trùng, khử nấm mốc, tu bổ bồi nền, số hóa, lập phiên bản, phiên âm dịch nghĩa, cách bảo quản, các chuyên gia của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I đã thực hiện quy trình nghiệp vụ tháo mở mà không làm tổn hại đến tài liệu. Về góc độ chuyên môn, việc dòng họ giữ nguyên, không tự ý tháo mở tài liệu bị hư hỏng nặng là một nguyên tắc khoa học mà may mắn con cháu trong dòng họ đã thực hiện được. Nguyên tắc này loại trừ khả năng làm hủy hoại tài liệu khi tháo mở không đúng cách và tạo điều kiện thuận lợi cho các bước xử lý nghiệp vụ sau này.
Tài liệu hư hỏng bết dính của dòng họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh được đưa ra ngoài ống quyển
Tài liệu hư hỏng bết dính, mủn mục của dòng họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh được các chuyên gia của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I bóc tách
Sáu văn bản Hán Nôm cổ của dòng họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh đã được bóc tách, tu bổ bồi nền đảm bảo độ bền chắc ổn định về vật lý góp phần kéo dài tuổi thọ tài liệu. Nhờ sự khéo léo của các chuyên gia, số tài liệu này khi bóc tách tu bổ đã bảo tồn được gần như nguyên vẹn nội dung thông tin vốn có. Sau khi được phiên âm và dịch nghĩa, nhiều thông tin quý giá trong tài liệu đã hỗ trợ thêm cho việc tìm hiểu về lịch sử dòng họ. Đây cũng là một trong những nguồn sử liệu quý, có tính trung thực giúp ích cho công tác nghiên cứu lịch sử nói chung.
Tờ sắc ghi ngày 24 tháng 3 năm Cảnh Thịnh 1 (1793) hư hỏng bết dính, mủn mục của dòng họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh sau khi được các chuyên gia của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I bóc tách, tu bổ bồi nền
Đầu tháng 12 năm 2021, bằng sự nỗ lực, miệt mài của các chuyên gia 06 văn bản Hán Nôm bị hư hỏng nặng dạng bết dính mủn mục của dòng họ Trần tại Kỳ Anh, Hà Tĩnh đã được tu bổ phục chế và trở về với cố hương. ‘‘Di sản’’ của một dòng họ bị hư hại và ‘‘đóng băng’’ trong suốt một thời gian dài đến nay chính thức được ‘‘hồi sinh’’ trong niềm vui hân hoan của con cháu dòng họ cùng với đội ngũ chuyên gia.
Con cháu Họ Trần - Kỳ Anh, Hà Tĩnh tổ chức công bố các di sản quý do vua Cảnh Thịnh sắc phong cho ông tổ Trần Của
Hàng năm, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I thực hiện tu bổ phục chế khoảng 60.000 tờ tài liệu lưu trữ bị hư hỏng theo kế hoạch chuyên môn, ngoài ra Trung tâm cũng thường xuyên cử viên chức hướng dẫn bảo quản, hỗ trợ tu bổ phục chế cho các địa phương, các cơ sở thờ tự, dòng họ, cá nhân. Trong nhiều năm qua, nhiều địa phương, cơ sở thờ tự, dòng họ, cá nhân đã chủ động liên lạc với Trung tâm Lưu trữ quốc gia I để nhận được sự trợ giúp, hỗ trợ kịp thời và hiệu quả./.
Trần Đăng Phương